Een praktisch en verdiepend boek over hoe we zelf polarisatie in stand houden – en wat er nodig is om ruimte te maken voor verschil, dialoog en verandering. In een tijd waarin tegenstellingen lijken te verharden en het gesprek over gevoelige thema’s al snel ontaardt in strijd, stelt dit boek een indringende vraag: Wat als het niet aan de ander ligt, maar aan hoe we met elkaar omgaan? Voor-bij polarisatie onderzoekt hoe wij zelf patronen creëren die leiden tot hardnekkige meningsverschillen, stroeve samenwerking en verdeeldheid – vaak zonder dat we het doorhebben. Het boek laat zien hoe ons denken wordt beïnvloed door bias, aannames en zelfversterkende verhalen. En belangrijker: het biedt nieuwe perspectieven op hoe het anders kan. Aan de hand van inzichten uit psychologie, organisatieontwikkeling en sociaal gedrag, maar ook met praktische handvatten en reflectieve vragen, nodigt Hans Uijen uit tot vertragen, onderzoeken en het loslaten van het gelijk. Niet om het oneens te blijven, maar om de kracht van verschil te benutten. Voor professionals die werken met mensen in complexe situaties is dit boek bijzonder relevant. Want wie patronen kan herkennen, kan ook ruimte creëren. Voor beter contact, meer wederzijds begrip en werkelijke verandering. Een boek voor iedereen die merkt dat het gesprek steeds lastiger wordt – en zich afvraagt hoe het ook anders kan. Voor-bij aan polarisatie is een actueel en urgent boek voor iedereen die zoekt naar nieuwe manieren om om te gaan met de spanningen van deze tijd. In een samenleving waar tegenstellingen steeds vaker de boventoon voeren, biedt dit boek inzicht in hoe wij zelf – vaak onbewust – bijdragen aan polarisatie, én hoe het anders kan. Hans Uijen combineert scherpe analyses met praktische handvatten, gebaseerd op psychologie, organisatiekunde en sociaal gedrag. Dit maakt het boek aantrekkelijk voor een breed publiek: van professionals in onderwijs, zorg, beleid en bestuur tot maatschappelijk betrokken burgers. De heldere stijl, de combinatie van theorie en praktijk, en de oproep tot persoonlijke reflectie maken dit boek bijzonder waardevol voor iedereen die het gesprek wil blijven voeren, juist als het lastig wordt. Voor-bij aan polarisatie is niet alleen een pleidooi voor nuance, maar vooral een uitnodiging tot actie. Een onmisbaar boek voor het fonds ‘maatschappij & actualiteit’, geschikt voor etalages, thematafels en lezingen. Samenvatting 9 Voorwoord 11 Inleiding 13 Zou het kunnen dat we fouten maken in ons denken en dat we dat zelf niet door hebben? 18 Wat als onze selectieve percepties en beperkt denken leiden tot ineffectief handelen en we dat we zelf niet door hebben? 24 Hoe creëren wij zelf onze bubbels? 33 Wat doen we om situaties te begrijpen en vorm en zin te geven? En door welke narratieven laten we ons leiden? 39 Zou het kunnen dat polarisatie niet over inhoud gaat, maar een patroon is dat wordt uitgespeeld? En wat betekent dat dan? 50 Hoe kunnen we patronen veranderen? 65 Kun je collectieve intelligentie verhogen? En, zo ja, hoe? 67 Blik-openers en perspectiefwissels: kijken met nieuwe ogen 72 Omgaan met polariteit en conflicten oplossen 78 Waarom naast inhoud ook vooral aandacht geven aan gevoelens en emoties? 84 Hoe zorg je samen voor de best mogelijke uitkomsten? Kijken naar het proces van interactie, en procesbegeleiding. 87 Voorbij polarisatie… 91 Reflectie 94 Dankwoord 98 Over de auteur 99 Appendices 100 Appendix 1 - Systeem 1 aanvullende beschrijving 100 Appendix 2 - Methoden en werkvormen voor generatieve gesprekken 102 Appendix 3 - Diepe reflectie en transformatie 112 Bronnen en inspiratie 115 Index 170