De Haarlemse koopman Jacques della Faille voerde tussen 1585 en 1600 een intensieve correspondentie met zijn zwager en zakenpartner, de Leidse lakenhandelaar Daniël van der Meulen. Van zijn hand zijn enige honderden brieven bewaard gebleven. Deze gaan zowel over zijn persoonlijk leven als z’n handelsactiviteiten, met name gericht op Italië, Spanje en Marokko. Dit boek is dan ook in de eerste plaats een biografie. Daarin leren we Jacques kennen als een lastig en wantrouwend man die anderen dikwijls tot wanhoop dreef. Daarnaast is dit werk van belang voor de vaderlandse handelsgeschiedenis, vooral vanwege het tijdvak. Dat waren namelijk precies de pioniersjaren van de overzeese handel van de nog prille Nederlandse Republiek. Over deze periode is maar weinig bekend. De negotie met Marokko is zelfs nooit eerder onderzocht. Wijnroks verbindt op soepele wijze het leven van één enkele koopman met de grote economische veranderingen van die tijd. Inleiding 7
1 Huiselijke omstandigheden 10
Het ouderlijk huis 10
Broers en zussen 14
Een Haarlems koopliedengezien: Jacques, Josina en kinderen 20
Jacques’ schoonfamilie 35
Dienaren, factors en handelsagenten 42
2 De handel op Italië 45
Het begin van de Nederlandse Straatvaart in de historiografie 45
Italië tijdens de laatste decennia van de zestiende eeuw 47
De Italiaanse export 50
De Italiaanse import 55
De ontwikkeling van Jacques’ Italiaanse handel 65
3 De handel op Spanje 83
De handel op Spanje en het gateway-system 83
De handel op de Spaanse oostkust 86
Sevilla, de parel van Andalusië 88
Het wetenschappelijke debat met betrekking tot de handel op Sevilla 92
De Spaanse export 95
De Spaanse import 102
Het Zuid-Spaanse handelsnetwerk van Jacques della Faille 109
De omstandigheden ter plaatse: embargo’s, arresten, confiscaties en verboden 117
De afwikkeling van de confiscaties van De Zwarte Ruijter en De Witte Eenhoorn 147
4 De handel op Marokko 153
Historiografie 153
Marokko ten tijde van Al-Mansur, 1578-1603 155
De Marokkaanse export 160
De Marokkaanse import 165
Jacques’ eerste schreden richting de Marokkaanse markt, 1588-1590 169
De oprichting van een Haarlemse vriendencompagnie, 1590-1594 172
Gescheiden wegen: het conflict tussen Jacques en zijn stief-schoonvader
escaleert, 1594-1597 177
Opnieuw een conflict: Jacques versus Gilles della Faille, 1597-1600 195
Het volume van de Nederlandse Marokko-handel 203
Epiloog 205
Dankwoord 209
Geraadpleegde archieven 210
Gebruikte literatuur en uitgegeven bronnen 212
Noten 216
Register 245