De erfzonde rustte op ieder mens en kon alleen door de doop worden weggewist. Voor katholieken is de doop dan ook een centraal gegeven. Van oudsher gold de regel dat een kind zo vroeg mogelijk na de geboorte gedoopt moest worden. Alleen een gedoopt kind mocht na de dood het Hemelse Jeruzalem betreden. Kinderen die ongedoopt stierven zouden God nooit aanschouwen. Hen wachtte een vreugdeloos bestaan in het voorgeborchte. Zij mochten niet in gewijde aarde begraven worden, maar kregen een plaatsje ‘achter de heg’. Het besef onfeilbare, eeuwige waarden te vertegenwoordigen, zorgde dat de kerk van Rome eeuwenlang geen oog had voor het lot van deze kinderen en voor het verdriet van hun ouders. Pas ver in de twintigste eeuw veranderde de houding van de kerk. Het was een proces dat schoorvoetend verliep. Inleiding 7 1 Een alledaagse vijand 13 2 Dopen en sterven 29 In gesprek: Jan Kerkhof Jonkman 45 3 Zoeken naar troost 48 In gesprek: Ria Ruijters 64 4 Ruzie in de bergen 67 In gesprek: Gerda Jansen 76 5 Reformatie en Verlichting 79 In gesprek: Johan en Erna van den Boom 98 6 Twintigste eeuw 102 In gesprek: Ton van Balveren 117 7 Veranderende wereld 120 Tiny Lieverse-Besseling 139 8 Aggiornamento 142 In gesprek: Maria Jansen 157 9 Plaatsen ter herinnering 160 10 Excuses 167 Verantwoording van de afbeeldingen 170 Literatuur 172 Register 177