Identiteit ontrafeld: concrete handvatten voor de lessen geschiedenis, Nederlands en cultuur- en maatschappijwetenschappen Identiteit staat centraal in het maatschappelijke debat van de 21ste eeuw, de ‘eeuw van identiteit’. Het begrip ‘identiteit’ is echter een vlag die vele ladingen dekt. Het wordt op uiteenlopende manieren gebruikt, zowel in het dagelijkse taalgebruik als in het wetenschappelijke discours, waardoor een eenduidige definitie ontbreekt. Bovendien is er een gebrek aan een adequaat begrippenkader om op een accurate manier over identiteit te spreken. Nochtans is daar urgent behoefte aan, zeker in het onderwijs, waar ‘identiteit’ een prominente plaats inneemt binnen de minimumdoelen voor het basis- en secundair onderwijs. Deze publicatie biedt wetenschappelijke inzichten in het concept ‘identiteit’ en vertaalt deze naar de klaspraktijk. Ze is niet bedoeld als een activistisch werk, noch om specifieke visies of identiteiten te bevoordelen. Wel ontrafelt ze ‘identiteit’ en reikt ze concrete handvatten en een begrippenkader aan waarmee leerkrachten en leerlingen in de lessen geschiedenis, Nederlands en cultuur- en maatschappijwetenschappen op een analytisch scherpe en genuanceerde manier kunnen nadenken over identiteit en hierover in dialoog kunnen gaan. INLEIDING DEEL I Identiteit Een theoretisch-wetenschappelijke verkenning van het concept Identiteit is overal 1.1. Begripsverwarring 1.2. Opvattingen over identiteit 1.3. Nood aan een conceptueel kader en didactische vertaling 1.4. Opzet van dit werk Wat is identiteit? 2.1. Dimensies van identiteit 2.2. Karakteristieken van identiteit Hoe worden identiteiten gevormd? 3.1. Inzichten uit de ontwikkelingspsychologie 3.2. Inzichten uit de sociale psychologie: de sociale identiteitstheorie (SIT) en de theorie van zelfcategorisatie (SCT) van Tajfel en Turner 3.3. De vorming van één specifieke collectieve identiteit uitgelicht: de nationale identiteit Wat doet identiteit? 4.1. Identiteitsmotieven 4.2. Identiteit en diversiteit DEEL II Van theorie naar klaspraktijk Lessenpakket 1: Identiteit en diversiteit Module 1: Identiteit Module 2: Diversiteit Lessenpakket 2: Identiteit in historische (jeugd)romans Module 1: ‘Oeroeg’ – Hella S. Haasse Module 2: ‘Haar naam was Sarah’ – Tatiana de Rosnay Lessenpakket 3: Identiteit en geschiedenis Module 1: 50 jaar Broederlijk Delen in affiches Module 2: Legitimatie van de Belgische kolonisatie Module 3: Op weg naar onafhankelijkheid Module 4: Het identiteitsvraagstuk van de metissen van België Module 5: Afsluitende reflectie en actie - sociale rechtvaardigheid