“Ze doen helemaal niks” “Het zit er wel in, maar het komt er niet uit” Herken je dit? Wil je weten hoe je jouw leerlingen meer kunt motiveren? Als je leerlingen niet gemotiveerd zijn is het hard werken voor de leraar. Je hebt het gevoel dat je voortdurend loopt te trekken terwijl de leerlingen lekker meeliften. Dat is zonde van jouw energie en jammer voor de leerlingen. Wat kun je doen? Dit werkboek begint met een overzicht van wat werkt om mensen te motiveren en hoe je dat motiveren in de klas voor elkaar zou kunnen krijgen. Vanuit daar kijk je in de vervolghoofdstukken door middel van oefeningen ten eerste naar wat er al gebeurt in jouw les, ten tweede naar wat je wilt gaan doen en ten derde naar welke stappen je dan kunt gaan zetten. In dit boek krijg je geen kant-en-klare recepten, wel heel veel oefeningen, suggesties en voorbeelden om zelf te kunnen bepalen wat voor jou werkt om jouw leerlingen te motiveren. Vier wegen naar motivatie is in principe bruikbaar voor iedereen, maar geschreven vanuit het perspectief van leerkrachten, docenten en anderen in het onderwijs. Dirk van der Wulp was 40 jaar docent biologie en mentor en zo’n 30 jaar schoolcounselor en trainer oplossingsgericht werken. Sandra Elzinga is docent biologie en werkt als coach, trainer en mediator in het onderwijs. Samen hebben zij de training ’Motiveren is te leren, vier wegen op weg naar motivatie’ opgezet. Dit werkboek is gebaseerd op de uitleg en de oefeningen die ook in de training gebruikt worden. Jarenlange ervaring heeft geleerd wat werkt en wat niet. Inhoud Voorwoord 5 Inhoud 7 Leeswijzer 9 Overzicht van het gehele traject 11 De inhoud 11 1 Instappen. Vier wegen naar motivatie 13 Overzicht van dit hoofdstuk 14 Startoefeningen 15 De zelfevaluatieschema’s 15 Het invullen van het zelfevaluatieschema − een voorbeeld 16 Het interview 16 Twee weken later 17 Oefening Zelfevaluatieschema’s - 19 De vier wegen naar motivatie 23 De eerste weg: via de zelfdeterminatietheorie 23 De tweede weg: via het oplossingsgericht werken 26 De derde weg: via de kracht van feedback 28 De vierde weg: via de groeimindset 30 Afsluiting 31 2 Weg 1 − De zelfdeterminatietheorie 33 Overzicht van het onderdeel zelfdeterminatietheorie 33 Pubers zijn nog geen volwassenen 35 Het doel van motiveren 36 Zelfdeterminatietheorie 36 Afsluiting 46 3 Weg 2 – Het oplossingsgericht werken 48 Overzicht van het onderdeel oplossingsgericht werken 48 Oplossingsgericht werken − vervolg 53 De gewenste situatie 54 Uitgangspunten 55 Mandaat vragen 55 ‘Kleine stapjes’ 59 Voorbeelden 59 Meer informatie en voorbeelden? 60 Afsluiting 60 4 Weg 3 − De kracht van feedback 62 Overzicht van het onderdeel de kracht van feedback 62 Theorie de kracht van feedback 68 Voorbeelden Feedback basisvraag 1: Wat is je DOEL? 71 Voorbeelden Feedback basisvraag 2: Waar sta je NÚ? 72 Voorbeelden Feedback basisvraag 3: Wat kún je, wíl je, gá je doen de komende tijd? 73 Herkaderen 75 De motivatie-zaagtand 76 Afsluiting 78 5 Weg 4 − Naar een groeimindset 80 Overzicht van het onderdeel mindsets 80 Theorie mindsets 85 Groeimindset-gerichte feedback 89 Afsluiting 96 6 Integratie en afsluiting 99 Overzicht van het hoofdstuk integratie en afsluiting 99 Afsluiting 109